Gıda intoleransı (duyarlılığı) nedir?

Gıda intoleransı, tükettiğimiz gıdaların sindirilememesi veya sindirim aşamasında bağırsaklarımızda oluşan doku harabiyetine bağlı olarak bağırsak bariyerinin bozulması sebebiyle gıdalara veya gıdalarda bulunan katkı maddelerine, ağır metallere ve boya gibi toksik maddelere karşı sindirim sistemimizin verdiği inflamatuar (iltihabi) bir yanıttır.

Toplumlarda her beş kişiden birinin gıda intoleransına bağlı şikayetleri hayat boyu yaşadığı, çoğu zamanda hastalığa özgü bir durum olmadığından gözden kaçtığı bilinmektedir. Daha önce tüketilmemiş bir gıda vücuda alındığında, IgG1 antikorları vücudun besine ilk yanıtını oluşturur. İntoleransa neden olan gıdanın tüketimini takiben saatler içinde duyarlılık gelişir, bağırsak geçirgenliği bozulur, sonuç olarak immun sistem daha fazla antijenik yapıyla temasa geçer. Tekrarlayan antijen (gıda maddesi) maruziyetinde ise IgG1 sınıfı antikorlar IgG4’e dönüşürler. Yapılan klinik bir çalışmada, inek sütü intoleransı olan hasta grubunda intolerans olmayanlara oranla daha yüksek düzeyde laktoglobuline karşı spesifik IgG4 antikoru saptanmıştır.

Gıda İntoleransi, Gıda Alerjisi Değildir!

Gıda intoleransı çoğunlukla gıda alerjisi ile karıştırılır. Gıda İntoleransı, IgE salınımı ile ilgili olmadığı gibi bir alerji hastalığı da değildir. Gıda intoleransı ile alerjinin bulgularını ve semptomlarını ayırmak birbirine benzerliğinden dolayı zor olabilir.

Gıda intoleransı ile gıda alerjisinin nasıl ayırt edebilirim?

Gıda alerjileri immun sistemi tetikler, gıda intoleransının böyle bir etkisi yoktur. Bazı kişiler belirli gıdaları yedikten sonra hazımsızlık problemlerinden yakınır. Ancak bu kişilerde immun sistem reaktivasyonu olmaz, histamin yanıtı gelişmez.

Gıda alerjisinde, vücut bazı besinlerde bulunan alerjenlerle savaşmak için spesifik IgE antikorları üretir. Besinin sonraki tüketiminde, immun sistemde histamin salınımıyla bir immun yanıt başlar. Gıda intoleransından IgG4 aracılı gecikmiş Tip IV bağışık yanıt sorumludur. IgG4 etkisini ancak çok yüksek düzeylerde gösterir. Düşük düzeylerde herhangi bir etkisi görülmezken, yüksek plazma düzeylerinde histamin yanıtına yol açmakta ve böylece psödoalerjik semptomların ortaya çıkmasına neden olmaktadır.

Gıda alerjisi reaksiyonları çok çeşitli ve belirgindir. Çoğunlukla döküntü, kaşıntı ya da solunum sistemi problemleri görülür. Bazen ölümcül reaksiyonlar dahi gelişebilir. Gıda intoleransı olan kişilerde semptomlar çoğu zaman belirsiz ve aynı zamanda çok çeşitlidir. Bireyler genellikle kendilerini hasta gibi hissetmekten, şişkinlikten ve sürekli yorgun olmaktan söz ederler. Yakınmalar migrenden öksürüğe, gaz sancısından mide ağrısına kadar değişkenlik gösterir.

Gıda alerjisinde bulgular rahatsız edici gıda içeriğinin alınmasından sonra dakikalar içinde ortaya çıkabilir. Saatlerce ya da günlerce sürebilir. Bazı vakalarda semptomların gelişmesi 48 saati bulabilir. Gıda intoleransında ortaya çıkan semptomlar, alerjik reaksiyonlara göre daha uzun sürede belirginleşir.

Alerjik reaksiyonlarda, çok düşük dozlarda alınan gıdalara karşı bile reaksiyon gelişebilir. Oysaki gıda intoleransında az miktarlarda alınan gıdalarda çok belirgin etkiler görülmez. İntolerans gelişimi gıdanın miktarı arttıkça yakınmaların şiddeti artar.

Bazı kişilerin çok sayıda gıdaya intoleransı olduğundan aslında gıda intoleransına dayalı yakınmalar hekimler tarafından kronik hastalık gibi değerlendirilebilir. Gıda intoleransı, gıda allerjisinden çok daha fazla sayıda kişiyi etkilemektedir.

Gıda intoleransının sık rastlanan semptomları şunlardır;

• Hazımsızlık, şişkinlik
• Migren türü baş ağrısı
• Kronik yorgunluk, halsizlik
• Kas ve eklem ağrıları
• Kilo alma veya verememe
• Öksürük, burun akıntısı
• Kabızlık, ishal
• Aynı gıdanın fazlaca tüketilmesi durumunda İrritabl Bağırsak Sendromu, kaşıntılı cilt hastalıkları (Egzema v.b)

İntolerans testini nasıl yaptırabilirim, sonuçlar ne zaman çıkıyor?

Kliniğimize geldiğiniz zaman parmak ucundan kan örneğinizi alıyoruz. Laboratuvara ilettiğimiz kan örneğiniz klasik antikor testlerinden farklı olarak, biyofiziksel parametreler incelenerek yapılıyor. Test sonucunuz rutin biyokimyasal test sonuçlarına göre farklılıklar içerebiliyor. Yoğunluğa göre değişmekle beraber ortalama 7-10 gün içerisinde sonuçlarınız çıkmış oluyor.

Kaç yaşından itibaren uygulayabiliriz, bebeklerde test yaptırabilir miyim?

İntolerans testi için herhangi bir yaş sınırlaması bulunmuyor. Bebeğinizde ek gıdaya başlamanızla beraber intolerans şüpheniz var ise test yaptırabilirsiniz.

İntolerans testinde hangi gıdalara bakabiliriz?

İntolerans testinde muhtemel alerjen gıdalara ek olarak, virüs, bakteri, parazit, kimyasal madde, gıda katkı maddeleri ve ağır metaller gibi 6.400 maddeyi taramaya yardımcı olur.

• Alerji Testi  (ör. ev tozu akarı, ofis tozu, polenler, kedi tüyü & köpek tüyü alerjisi, güneş alerjisi…)
• Gıda İntolerans Testi  (ör. inek sütü, buğday, şeker, yumurta, çilek, histamin…)
• Virüsler  (ör. Herpes, kilo almaya yol açan Adenovirüs 36, Epstein-Barr Virüs EBV…)
• Mantar Enfeksiyonları  (ör. bağışıklık sistemini yoran Candida Albicans, Aspergillus küf mantarı…)
• Bakteriler  (ör. mycobacterium, camplobacteri…)
• Parazitler  (ör. kıl kurdu oxyuris, akciğer kelebeği, fasciolopsis…)
• Kimyasal Maddeler Testi  (ör. formaldehit, benzin türevleri, temizlik maddeleri…)
• Ağır Metal Birikimi Testi (ör. parfümlerin vücudumuza yüklediği alüminyum, amalgam dolgu kaynaklı cıva…)
• Gıda Katkıları  (ör. E310, E339, E340, E620…)
• Çevresel Toksinler ve Daha Pek Çok Madde…

Test sonrasında ne yapmam gerekiyor?

Sonuçlarınız çıktıktan sonra kliniğimizde sonucunuzu yorumluyoruz. Sonucunuza göre intolerans semptomlarını gidermek için eliminasyon diyeti uygulayabilirsiniz.